3.5.1. Nominalny i rzeczywisty wskaźnik ochrony
W celu przeprowadzenia oceny dopasowania sprzętu ochrony układu oddechowego stosowane jest badanie laboratoryjne umożliwiające ilościowy pomiar wartości wszystkich rodzajów przecieku czynników niebezpiecznych i szkodliwych dla układu oddechowego zawartych w powietrzu pod częścią twarzową sprzętu. Badanie to nazywane wyznaczaniem całkowitego przecieku wewnętrznego (CPW) prowadzone jest z udziałem uczestników badań w specjalnej komorze w atmosferze substancji testowej. Każdy z uczestników badania wykonuje zestaw ćwiczeń fizycznych, podczas których przeprowadzany jest pomiar. Próbki powietrza z komory oraz ze strefy oddychania pobierane są naprzemiennie, a stosunek stężenia substancji testowej w strefie oddychania do stężenia tej substancji w komorze, wyrażony w procentach, stanowi miarę całkowitego przecieku wewnętrznego. Wynik tego badania umożliwia wyznaczenie nominalnego wskaźnika ochrony (NPF) dla danego typu sprzętu ochrony układu oddechowego:
Znajomości nominalnego wskaźnika ochrony jest pomocna przy prowadzeniu doboru sprzętu ochrony układu oddechowego. Dobór zależy od relacji w jakiej pozostaje stężenie zanieczyszczenia danego środowiska pracy w stosunku do jego dopuszczalnych wartości. Minimalna wartość wskaźnika ochronny (MPF) dla danego środowiska pracy wyrażona jest równaniem:
Po odliczeniu minimalnej wartości wskaźnika ochrony rodzaj i klasa sprzętu ochrony układu oddechowego powinna być dobrana tak aby spełniony był poniższy warunek:
Wartości nominalnych wskaźników ochrony dla najczęściej stosowanych typów sprzętu ochrony układu oddechowego zamieszczono w tabeli 3.
Tabela 3. Przykłady nominalnych wskaźników ochrony sprzętu ochrony układu oddechowego
Należy podkreślić, że nominalne wskaźnik ochrony wyznaczany jest w warunkach który innych i nie odzwierciedla w pełni warunków panujących na stanowiskach pracy. Badania wykonane w CIOP-PIB wykazały, że nawet 20% osób stosujących sprzęt ochrony układu oddechowego może mieć problemy z dopasowaniem części twarzowej wynikające bez indywidualnych cech antropometrycznych twarzy lub specyfiki wykonywanych czynności zawodowych.
W celu Wyeliminowania tych problemów w CIOP-PIB opracowano metodykę wyznaczenia rzeczywistego wskaźnika ochrony bezpośrednio na stanowiskach pracy, w warunkach, w których dany sprzęt ochrony układu oddechowego będzie docelowo stosowany. Wskaźnik ten określa, jaka ilość zanieczyszczeń przedostaje się z otoczenia do strefy wdechu, znajdującej się pod częścią twarzową. Do wyznaczenia rzeczywistego wskaźnika ochrony wykorzystuje się aerozol powietrzny i kondensacyjny licznik cząstek, który na zmianę zlicza cząstki wychwytywane z otoczenia i spod części twarzowej badanego sprzętu (rysunek 25). Na tej postawie wyliczany jest rzeczywisty wskaźnik dopasowania sprzętu. Dodatkową zaletą opracowanej metodyki jest możliwość zademonstrowania pracownikom użytkującym sprzęt, w jaki sposób na skuteczność ochrony wpływają różne czynniki, takie jak zarost, nieprawidłowe założenie sprzętu, czy też jego uszkodzenie.
Rysunek 25. Sposób wyznaczania rzeczywistego wskaźnika dopasowania.
Aby przeprowadzić pomiary rzeczywistego wskaźnika dopasowania można skontaktować się z Pracownią sprzętu ochrony układu oddechowego CIOP-PIB w Łodzi.