3.4. Sprzęt ochrony układu oddechowego o właściwościach przeciwodorowych
Zgodnie z przyjętą definicją związki odorogenne (tzw. odory) to czyste substancje chemiczne lub ich mieszaniny, które poprzez pobudzenie komórek nabłonka węchowego człowieka sprawiają, że odczuwa on przyjemny bądź nieprzyjemny zapach [11]. Podstawowe źródła związków odorogennych występujących w środowisku pracy zamieszczono na rysunku xx.
Rysunek 22. Związki odorogenne w środowisku pracy.
Niezależnie od pochodzenia (naturalne lub będące skutkiem działalności człowieka) substancje te mogą powodować występowanie dyskomfortu psychicznego, a w skrajnych przypadkach nawet symptomów chorobowych [12]. Ze względu na rosnącą świadomość ogółu społeczeństwa odnośnie wpływu jakości powietrza na zdrowie i dobre samopoczucie [13], kwestie te stały się przedmiotem intensywnych badań naukowych w kraju i na świecie [14,15]. Na szczególną uwagę w tym zakresie zasługują prace dotyczące sposobów dezodoryzacji oraz narzędzi służących do określania skuteczności działania systemów stosowanych do ograniczania uciążliwości zapachowej [16,17].
Szeroką grupę w tym obszarze stanowią półmaski oczyszczające o właściwościach przeciwodorowych, które mogą być stosowane, gdy w otoczeniu nie występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń substancji szkodliwych. Oprócz układu polimerowych materiałów filtrujących o zróżnicowanej skuteczności, zawierają one również warstwę lub kilka warstw włókniny polimerowo-węglowej (rysunek 23), pozwalającej na ograniczenie ilości substancji chemicznych przedostających się do strefy oddychania [18].
W Pracowni Sprzętu Ochrony Układu Oddechowego CIOP-PIB opracowano kompleksową metodykę badań pozwalającą na określenie skuteczności ograniczania zapachów przez półmaski zawierające włókniny polimerowo-węglowe. Opracowana metodyka obejmuje:
- przeprowadzenie badań laboratoryjnych pochłaniania wybranych związków odorogennych w celu wyznaczenia czasu, po którym następuje wysycenie sorbentu węglowego,
- wykorzystanie modelowania do oszacowania czasu przebicia w warunkach stężenia adsorbatu zbliżonych do warunków użytkowania półmasek o właściwościach przeciwodorowych,
- przeprowadzenie badań olfaktometrycznych celem uwzględnienia praktycznych aspektów związanych z użytkowaniem półmasek w warunkach zbliżonych do rzeczywistych.