Praca w placówkach medycznych wiąże się z narażeniem na czynniki termiczne, szczególnie związane z wysoką temperaturą. Wykonywanie różnego rodzaju zabiegów oraz część materiałów stosowanych w branży medycznej musi być jałowa. Wymaga to używania autoklawów, czyli urządzeń przeznaczonych do sterylizacji. Narażenie na czynniki termiczne są związane z narażeniem na oddziaływanie elektryczne i mogą być spowodowane przez urządzenia wykorzystywane w placówkach medycznych czy laboratoriach.

Autoklawy przeznaczone do użytku w placówkach szeroko pojętej branży medycznej należą najczęściej do klasy B. Autoklawy klasy B to najbardziej zaawansowane sterylizatory parowe. Są to certyfikowane urządzenia medyczne, spełniające wymogi sanepidu. Można w nich sterylizować wszystkie rodzaje wsadów, nawet te o najbardziej skomplikowanej budowie. Narzędzia chirurgiczne, jak również wszelkie materiały wymagające jałowości są poddawane procesowi sterylizacji, czyli wyeliminowaniu wszystkich mikroorganizmów i zarodników znajdujący się na instrumentarium. Autoklawy klasy B podgrzewają parę pod ciśnieniem powyżej 1 bar do temperatury 108 – 134 °C. Do wyjaławiania większości przyborów potrzebny jest pułap 134 °C. Im temperatura jest niższa, tym dłużej trwa proces, jednak zwykle zajmuje około 15 – 30 minut. Termiczny czynnik zagrożenia personelu medycznego związany jest z wysoką temperaturą. Podczas otwierania drzwiczek urządzenia oraz wyciągania wsadu z autoklawu może dojść do poparzenia, szczególnie dłoni. Wiele urządzeń służących do diagnostyki oraz leczenia różnych chorób, zasilanych jest prądem elektrycznym. Pracujące przez długi czas maszyny mogą się nagrzewać i stanowić źródło poparzeń. Podczas pracy z różnego rodzaju urządzeniami istnieje ryzyko porażenia prądem elektrycznym w wyniku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego. Podczas ratowania zdrowia i życia, szczególnie przez ratowników medycznych istnieje porażenia prądem wskutek obecnej na miejscu wypadku instalacji elektrycznej. Bezpośrednie porażenie prądem elektrycznym wskutek przepływu prądu elektrycznego przez ciało ludzkie może wywołać wiele zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych. Porażanie prądem elektrycznym może powodować silne skurcze mięśni, zatrzymanie oddechu, zaburzenia wzroku, słuchu, zmysłu równowagi, krążenia krwi, utratę przytomności, migotanie komór sercowych oraz groźne poparzenia zewnętrzne i wewnętrzne ciała. Najpoważniejszą konsekwencją bezpośredniego porażenia prądem elektrycznym jest śmierć pracownika.

Wymagana sterylność instrumentarium chirurgicznego oraz materiałów wykorzystywanych w branży medycznej, a także różnorodne urządzenia służące do diagnostyki i leczenia chorób, stanowią zagrożenie termiczne oraz elektryczne dla obsługujących sprzęt pracowników. Gorące elementy oraz powierzchnie autoklawów i urządzeń elektrycznych mogą spowodować poparzenia skóry. Porażenie prądem elektrycznym w wyniku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego niesie za sobą wiele poważnych skutków zdrowotnych, a nawet śmierć osoby rażonej. Na szkodliwe czynniki termiczne oraz elektryczne narażeni są pracownicy laboratoriów oraz osoby obsługujące urządzenia zasilane prądem.

Według opracowania wykonanego przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera w Polsce, w 2019 roku, w branży zajmującej się opieką zdrowotną i pomocą społeczną stwierdzono 86 przypadków chorób zawodowych. Liczba przypadków w przeliczeniu na 100 000 pracujących wyniosła 9,5. Procentowy udział poszczególnych schorzeń w branży medycznej w 2019 roku przedstawiono na diagramie kołowym (rys. 2).

Rysunek 2 Procentowy udział chorób zawodowych występujących w branży medycznej wg Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w Łodzi*.