3. PRZYKŁADY PRZEPISÓW PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO DOTYCZĄCEGO ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Unijne prawodawstwo harmonizacyjne ma zastosowanie w przypadku państw członkowskich UE i niektórych europejskich terytoriów w zakresie niezbędnym do zrealizowania ustaleń określonych w traktacie akcesyjnym danych państw członkowskich [8].
Z uwagi na obowiązujące od 1 stycznia 1994 r. Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zawarte pomiędzy Unią Europejską a Islandią, Lichtensteinem i Norwegią (państwa EOG EFTA), unijne prawodawstwo harmonizacyjne w zakresie oceny zgodności ma zastosowanie również w przypadku państw EOG EFTA.
Decyzja w sprawie unii celnej pomiędzy Turcją i UE nałożyła również na Turcję obowiązek przyjęcia przepisów Unii Europejskiej dotyczących produktów i infrastruktury jakości, w szczególności wymagań oznakowania CE, jednostek notyfikowanych, nadzoru rynku, akredytacji, normalizacji, metrologii i wzajemnego uznawania w obszarze niezharmonizowanym [8].
Zgodnie z wytycznymi Office for Product Safety and Standards z Wielkiej Brytanii [9] Rozporządzenie (UE) 2016/425 zostało włączone do prawodawstwa brytyjskiego i określa podstawowe wymagania dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa, które muszą być spełnione przed umieszczeniem środków ochrony indywidualnej na rynku brytyjskim.Celem przepisów jest zapewnienie bezpiecznego i skutecznego umieszczania produktów na rynku brytyjskim, wymagając od producentów wykazania, w jaki sposób ich produkty spełniają „podstawowe wymagania dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa”.
Obowiązki producentów wprowadzających ŚOI do obrotu na terenie Wielkiej Brytanii obejmują: upewnienie się, czy ŚOI został zaprojektowany i wyprodukowany zgodnie z mającymi zastosowanie podstawowymi zasadami zdrowotnymi i wymagania bezpieczeństwa, które zostały określone w załączniku II do rozporządzenia (UE) 2016/425 z 2016 r., zastosowanie odpowiedniej procedury oceny zgodności, w tym sporządzenie dokumentacji technicznej.
Następnie producent zobowiązany jest do sporządzenia deklaracji zgodności; upewnienia się, że deklaracja jest dołączona do produktu (lub podana jest informacja o tym, gdzie jest dostępna deklaracja) oraz umieszczenia oznakowania UKCA w sposób widoczny, czytelny i nieusuwalny na ŚOI.
Od 1 stycznia 2021 r. ŚOI, które są ocenione pod kątem zgodności przez upoważnioną jednostkę w Wielkiej Brytanii, powinny być oznaczone znakiem UKCA, a nie oznaczeniem CE. Jeżeli ocena zgodności została wykonana przez jednostkę oceniającą zgodność z Wielkiej Brytanii przed 1 stycznia 2021 r. oznakowanie CE może być nadal stosowane, ale produkt musi zostać wprowadzony do obrotu w Wielkiej Brytanii przed 31 grudnia 2021 r. W przypadku, gdy ŚOI zostały ocenione przez jednostkę notyfikowaną UE, producenci muszą nadal stosować oznakowanie CE dla produktów wprowadzanych do obrotu w Wielkiej Brytanii zamiast nowego znaku UKCA. Produkty oznaczone znakiem CE mogą być wprowadzane na rynek w Wielkiej Brytanii tylko do 31 grudnia 2021 r. Jeżeli ocena zgodności jest procesem dwuetapowym, dopuszczalne jest, aby ŚOI posiadały certyfikat badania typu UE (przeprowadzony pierwszy etap oceny zgodności), po którym przyjmuje się deklarację producenta lub strona trzeciej w odniesieniu do procesu produkcji ŚOI, na odpowiedzialność organu zatwierdzonego w Wielkiej Brytanii (drugi etap oceny zgodności) do 31 grudnia 2021 r. Na takich ŚOI powinien zostać naniesiony znak UKCA, po którym następuje numer organu zatwierdzonego w Wielkiej Brytanii [9].
Zgodnie z wymaganiami Occupational Safety and Health Administration (OSHA) w ramach Departamentu Pracy Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej wszyscy pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia odpowiednich środków ochrony indywidualnej, aby zapewnić pracownikom bezpieczeństwo podczas normalnego wykonywania obowiązków zawodowych. Jeśli w ramach wykonywanej pracy wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej, to wymagane jest również odpowiednie przeszkolenie, a czasem certyfikacja. Wymagania dla środków ochrony indywidualnej są opisane w określonych normach OSHA dla przemysłu ogólnego, morskiego i budowlanego. OSHA wymaga, aby wiele kategorii środków ochrony indywidualnej spełniało wymagania norm opracowanych przez Amerykański Narodowy Instytut Normalizacyjny (ANSI) lub zapewniało równoważną ochronę do ŚOI wyprodukowanych zgodnie z kryteriami ANSI. Przykłądy norm ANSI: ANSI/ISEA Z89.1-2014 (R2019) American National Standard For Industrial Head Protection, ANSI/ISEA 105-2016 American National Standard For Hand Protection Classification, ANSI/ISEA Z87.1-2020 American National Standard For Occupational And Educational Personal Eye And Face Protection Devices.
OSHA od dawna wyraża opinię, że nie aprobuje ani nie popiera określonych produktów. Ponadto określenie zgodności ze standardami OSHA nie może opierać się wyłącznie na ocenie sprzętu. Musi raczej uwzględniać czynniki związane z używaniem takiego sprzętu w miejscu pracy i powinno obejmować ocenę, poprzez bezpośrednią obserwację, praktyk i warunków pracy pracowników w miejscu pracy (https://www.osha.gov/personal-protective-equipment).
Agencją rządu USA odpowiedzialną za certyfikację i zatwierdzanie urządzeń ochrony dróg oddechowych do użytku zawodowego jest National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) w ramach Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Podejście do zatwierdzenia ŚOI polega na tym, że każdy może produkować i sprzedawać dowolny rodzaj sprzętu ochrony dróg oddechowych, ale tylko te, które spełniają wszystkie wymagania określone w normach 42 CFR 84, są uznawane przez NIOSH i tylko te, które posiadają certyfikat NIOSH mogą być sprzedawane jako zatwierdzony sprzęt ochronny.
Z kolei w Kanadzie, która jest federacją dziesięciu prowincji i trzech terytoriów funkcjonują agencje odpowiedzialne za bezpieczeństwo i higienę pracy i regulują one kwestie stosowania ŚOI. We wszystkich jurysdykcjach obowiązuje wymóg, aby pracownicy używali środków ochrony indywidualnej oraz, że środki te podczas użytkowania muszą być w dobrym stanie. Często istnieją wymagania instruujące pracodawców, jak przechowywać lub czyścić sprzęt, zwłaszcza maski oddechowe. Pracodawcy są odpowiedzialni za upewnienie się, że w miejscu pracy przestrzegane są wymagania dotyczące ŚOI. Jednak upewnienie się, że pracownicy używają ŚOI w trakcie swojej pracy, nie oznacza, że wszyscy pracodawcy są zobowiązani do płacenia za ŚOI używane przez pracowników. Nawet jeśli przepisy wymagają od pracodawców zapewnienia ŚOI, nie oznacza to wymogu nieodpłatnego zapewnienia ŚOI pracownikowi. Na przykład w Terytoriach Północno-Zachodniej, Nunavut i prowincjach Quebec i Saskatchewan jest wymagane, aby pracodawca zapewnił pracownikowi nieodpłatnie wszystkie środki ochrony indywidualnej wybrane przez komisję BHP lub ŚOI wymagane przez prawo. Kolumbia Brytyjska, Manitoba i Jukon podają w swoim ustawodawstwie, kto jest odpowiedzialny za każdy konkretny rodzaj ŚOI. Alberta wymaga, aby pracodawcy zapewniali pracownikom i płacili za środki ochrony indywidualnej słuchu i dróg oddechowych, jeśli jest to wymagane w pracy. Pracownik jest odpowiedzialny za zapewnienie i używanie ŚOI takich jak kaski, buty ochronne, odzież ognioodporna lub ochrona oczu, jeśli są one wymagane w pracy.
Według informacji podanych przez Canadian Centre for Occupational Health and Safety, zgodnie z obowiązującym prawem pracownicy muszą stosować środki ochrony indywidualnej w miejscu pracy, gdy jest to wymagane. Obowiązki pracodawcy obejmują udzielanie instrukcji dotyczących potrzebnych ŚOI, konserwację i czyszczenie sprzętu oraz edukację i szkolenie pracowników w zakresie prawidłowego używania ŚOI (https://www.ccohs.ca/oshanswers/prevention/ppe/designin.html).
Literatura
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY. Dz. U. 1974, nr 24, poz. 141
z późn. zm. - Dyrektywa Komisji (UE) 2019/1832 z dnia 24 października 2019 r. zmieniająca załączniki I, II i III do dyrektywy Rady 89/656/EWG w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia ochronnego w odniesieniu do dostosowań o charakterze czysto technicznym (Dz. Urz. UE L 279 z 31.10.2019, str. 35).
- Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 listopada 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy: https://www.infor.pl/akt-prawny/DZU.2021.323.0002088,rozporzadzenie-ministra-rodziny-i-polityki-spolecznej-zmieniajace-rozporzadzenie-w-sprawie-ogolnych-przepisow-bezpieczenstwa-i-higieny-pracy.html (Dostęp: 8.11.2021).
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca
2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy Rady 89/686/EWG. Dz. U. UE L 81/51 z 31.03.2016 r. - DYREKTYWA Rady Wspólnot Europejskich nr 89/686/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących środków ochrony indywidualnej. Urz. WE L 399 z 30.12.1989 r. z późn. zm.
- Przewodnik Komisji Europejskiej pt. ”PPE Regulation Guidelines. Giude to application of Regulation (EU) 2016/425 of the European Parliament and of the Council of
9 March 2016 on personal protective equipment and repealing Council Directive 89/686/EEC”, wydanie 1 z kwietnia 2018 r. - Guidance document on the PPE transition from Directive 89/686/EEC to Regulation (EU) 2016/425, Document date: 17/03/2017 – Created by GROW.DDG1.C.4 – Publication date: 20/03/2017.
- Komunikaty instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej. Zawiadomienie Komicji. Niebieski przewodnik – wdrażanie unijnych przepisów dotyczących produktów 2016, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej nr 2016/C 272/01 z dnia 25.07.2016.
- Regulation 2016/425 and the Personal Protective Equipment (Enforcement)
Regulations 2018 As they apply to equipment being supplied in or into Great
Britain from 1 April 2021, Guidance v4, Office for Product, Safety and Standards, April 2021.
Linki
Komisja Europejska:
http://ec.europa.eu/growth/sectors/mechanical-engineering/personal-protective-equipment_pl
Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii:
Komitet Horyzontalny Europejskich Jednostek Notyfikowanych: https://www.ppe-rfu.eu/
Europejskie Stowarzyszenia Producentów ŚOI (European Safety Federation):
KAN Komission Arbeitsschutz und Normung:
British Safety Industry Federation: https://www.bsif.co.uk/
Rozporządzenie (UE) 2016/425:
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32016R0425
Dokument stanowiący wytyczne do interpretacji zapisów Rozporządzenia (UE) 2016/425:
Przewodnik Komisji Europejskiej pt. ”PPE Regulation Guidelines. Giude to application of Regulation (EU) 2016/425 of the European Parliament and of the Council of
9 March 2016 on personal protective equipment:
https://ec.europa.eu/docsroom/documents/29201
Guidance document on the PPE transition from Directive 89/686/EEC to Regulation (EU) 2016/425, Document date: 17/03/2017 – Created by GROW.DDG1.C.4 – Publication date: 20/03/2017:
https://ec.europa.eu/docsroom/documents/22106\
Komunikaty instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej. Zawiadomienie Komicji. Niebieski przewodnik – wdrażanie unijnych przepisów dotyczących produktów 2016, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej nr 2016/C 272/01 z dnia 25.07.2016:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016XC0726(02)&from=LT
Guidance on using the UKCA mark from 1 January 2021:
https://www.gov.uk/guidance/using-the-ukca-mark-from-1-january-2021
Główny Inspektorat Pracy | Środki ochrony indywidualnej:
Informacje na temat obowiązków pracodawcy w kontekście stosowania ŚOI: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-czy-pracodawca-ma-obowiazek-zapewnic-srodki-ochrony-indywidualnej
Informacje Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy na temat dyrektywy 89/656/EWG: https://osha.europa.eu/pl/legislation/directives/4
Informacje Komisji Europejskiej na temat oznaczenia CE: