5. ASPEKTY PRAKTYCZNE STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY OCZU I TWARZY
Ocena stanu technicznego
Podczas użytkowania środków ochrony oczu i twarzy niezmiernie istotna jest ocena ich stanu technicznego. Stan ten może ulegać znacznemu pogorszeniu w wyniku użytkowania, szczególnie w warunkach narażenia na czynniki mechaniczne lub chemiczne.
Ocena stanu technicznego szybek ochronnych[1]
Należy dokonać dokładnych oględzin szubki ochronnej i wizjera lub filtra pod kątem wystąpienia uszkodzeń powierzchniowych i strukturalnych na całej grubości materiału. Uszkodzenia elementów optycznych są lepiej widoczne podczas obserwacji na ciemnym tle: zaleca się sprawdzanie stanu technicznego na ciemnym podłożu. Stwierdzenie uszkodzenia typu: pęknięcia, rysy, zmatowienia lub wżery znajdujące się w polu widzenia, należy uznać za wynik negatywny. Przykładowe uszkodzenie szybki ochronnej w postaci wżerów i porysowań przedstawiono na rysunku 5-1.
Rys. 5-1. Uszkodzenia szybek ochronnych w postaci wżerów (A) i porysowań (B).
Ocena stanu technicznego oprawy okularów ochronnych
Ocenę stanu technicznego oprawy okularów ochronnych należy rozpocząć od dokładnych jej oględzin pod kątem wystąpienia: pęknięć, deformacji, nadmiernego poluzowania elementów do regulacji długości i kąta pochylenia zausznika, zdolności utrzymania się okularów na głowie oraz innych uszkodzeń. Stwierdzenie uszkodzeń typu: pęknięcie zausznika lub osłonki bocznej, deformacja zausznika lub osłonki bocznej, poluzowanie elementów do regulacji długości i kąta pochylenia zausznika, powodujące pogorszenie zdolności utrzymywania się na głowie, należy uznać za wynik negatywny. Przykładowe elementu, które należy kontrolować podczas sprawdzania oceny stanu technicznego ramek okularów ochronnych przedstawiono na rysunku 5-2.
Rys. 5-2. Elementy kontrolowane podczas sprawdzania oceny stanu technicznego. (A) kontrola połączenia zauszników z szybką ochronną. (B) kontrola połączenia oprawy okularów z zausznikiem.
Ocena stanu technicznego gogli i osłon twarzy
W celu przeprowadzenia prawidłowej oceny stanu technicznego gogli i osłon twarzy należy dokonać dokładnych oględzin szybki ochronnej oraz oprawy/nagłowia pod kątem wystąpienia: porysowań, zmatowień, pęknięć, deformacji, zdolności utrzymania się gogli i osłon twarzy na głowie, zabrudzeń elementów stykających się bezpośrednio z głową użytkownika, drożności systemu wentylacji (dotyczy gogli). Stwierdzenie uszkodzeń typu: porysowania lub zmatowienia powierzchni szybek ochronnych w obszarze pola widzenia, jakiekolwiek pęknięcia i deformacje szybki ochronnej lub jej ramki, oprawy lub nagłowia, silne zabrudzenia elementów stykających się bezpośrednio z głową użytkownika, brak drożności systemu wentylacji (dotyczy gogli), należy uznać za wynik negatywny. Na rysunku 5-2. przedstawiono przykład niedrożnych (zapchanych otworów wentylacyjnych w goglach.
Rys. 5-3. Niedrożne (zapchane) otwory wentylacyjne w goglach.
Ocena stanu technicznego automatycznych filtrów spawalniczych
Kontrola stanu technicznego automatycznych filtrów spawalniczych (ulegających samoczynnemu zaciemnieniu na skutek inicjacji łuku spawalniczego) montowanych w przyłbicach, powinna obejmować: ocenę stanu filtra (pęknięcia, przebarwienia ekranu, itp.) oraz sprawdzenie zadziałania filtra bez zainicjowania łuku spawalniczego. Jeżeli którekolwiek z badań zakończy się wynikiem negatywnym lub zostanie zauważona zmiana przypominająca zaprezentowane uszkodzenia, może być to sygnałem o utracie właściwości ochronnych przez automatyczny filtr spawalniczy. W takiej sytuacji filtr należy wycofać z użytkowania i przekazać do ponownych oględzin i oceny przez producenta, jego serwis lub inną kompetentną osobę. Najprostszą metodą sprawdzenia poprawności działania automatycznego filtra spawalniczego jest oświetlenie go płomieniem zapalniczki lub skierowaniem na detektor filtra promieniowania podczerwonego, emitowanego z typowego pilota do obsługi urządzeń radiowych lub telewizyjnych. Automatyczny filtr spawalniczy, oświetlony płomieniem zapalniczki lub wystawiony na działanie promieniowania emitowanego przez pilota, powinien ulec zaciemnieniu. Niewystąpienie zaciemnienia wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo uszkodzenia filtra. Na rysunku 5-4. przedstawiono sposób sprawdzenia zadziałania automatycznego filtra spawalniczego z wykorzystaniem zapalniczki.
Rys. 5-4. Sprawdzenie zadziałania automatycznego filtru spawalniczego (filtr zamontowany w przyłbicy spawalniczej): a) stan jasny, b) stan ciemny.
Ocena stanu technicznego tarcz i przyłbic spawalniczych
Kontrola stanu technicznego spawalniczych tarcz i przyłbic wraz z zamontowanymi filtrami powinna obejmować: ocenę stanu filtra i szybki ochronnej oraz mocowania tych elementów w ramce, ocenę stanu mocowania uchwytu ręcznego (dotyczy tarcz) oraz nagłowia (dotyczy przyłbic) do korpusu tarczy lub przyłbicy oraz ocenę wzrokową mającą na celu stwierdzenie czy nie wystąpiły uszkodzenia korpusu tarczy, takie jak: deformacja, utrata światłoszczelności, nadmierne zawilgocenie materiału, itp. Jeżeli którekolwiek z badań zakończy się wynikiem negatywnym lub zostanie zauważona zmiana, przypominająca zaprezentowane uszkodzenia, może być to sygnałem o utracie właściwości ochronnych przez tarczę lub przyłbicę spawalniczą. W takiej sytuacji tarczę/przyłbicę należy wycofać z użytkowania i przekazać do ponownych oględzin i oceny przez producenta, jego serwis lub inną kompetentną osobę. Na rysunku 5-5. przedstawiono uszkodzenia na łączeniach korpusu tarczy spawalniczej, co powoduje utratę jej światłoszczelności. Tarcza taka nie zapewnia pełnej ochrony przez olśnieniem wywołanym przez łuk spawalniczy oraz promieniowaniem UV.
Rys. 5-5. Uszkodzenie na łączeniach powodujące utratę światłoszczelności (nie jest zapewniona wówczas ochrona przed UV i olśnieniem).
Ocena stanu technicznego gogli spawalniczych
Kontrola stanu technicznego gogli odchylnych wraz z zamontowanymi filtrami powinna obejmować: ocenę stanu filtra i szybki ochronnej oraz mocowania tych elementów w ramce, ocenę uszkodzeń ramki, takich jak: deformacja, utrata światłoszczelności, itp., sprawdzenie poprawności działania elementu odchylnego (z zamontowanymi filtrami spawalniczymi), a także sprawdzenie jakości taśmy opasującej głowę oraz poduszek ochronnych mających bezpośredni kontakt z twarzą użytkownika. Jeżeli którekolwiek z badań zakończy się wynikiem negatywnym lub zostanie zauważona zmiana przypominająca zaprezentowane uszkodzenia, może być to sygnałem o utracie właściwości ochronnych przez gogle. W takiej sytuacji należy je wycofać z użytkowania i przekazać do ponownych oględzin i oceny przez producenta, jego serwis lub inną kompetentną osobę. Na rysunku 5-6. przedstawiono typowe uszkodzenie pierścienia służącego do zamocowania filtra spawalniczego w oprawie gogli.
Rys. 5-5. Uszkodzenie na łączeniach powodujące utratę światłoszczelności (nie jest zapewniona wówczas ochrona przed UV i olśnieniem).
Ocena stanu technicznego wszystkich środków ochrony oczu i twarzy powinna być prowadzona przez pracownika przeszkolonego w tym zakresie, a także pod nadzorem osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i higienę pracy. Kontrola jakości jest istotnym elementem w systemie zarządzania środkami ochrony indywidualnej.
Literatura
- Materiały pomocnicze do samodzielnej kontroli stanu technicznego środków ochrony oczu i indywidualnej, CIOP-PIB, Warszawa 2016.
[1] Materiały pomocnicze do samodzielnej kontroli stanu technicznego środków ochrony oczu i indywidualnej, CIOP-PIB, Warszawa 2016.